W ostatnim czasie kilku moich rozmówców poruszyło problem szkód wyrządzonych w ogródkach przez ślimaki. Szkody te nie są czymś nowym, bowiem już od kilku lat obserwuje się masowe ich pojawianie na wielu roślinach uprawnych. Sprzyja temu zwłaszcza deszczowa i umiarkowanie ciepła pogoda. Działki oraz przydomowe ogrody pełne różnorodnych roślin i kryjówek to dla tych zwierząt wręcz wymarzone miejsce do rozwoju. A na dodatek gdy jest w miarę ciepło i często pada, jak jest obecnie, to wówczas możemy liczyć się z prawdziwą inwazją tych istot. Czy jesteśmy wtedy skazani na porażkę? Otóż chociaż jest to „śliska” sprawa, to wcale w tej walce nie stoimy na straconej pozycji. Ochrona roślin przed tymi szkodnikami jest wprawdzie trudna, ale istnieją sposoby, by liczebność ich zdecydowanie ograniczyć, bo całkowite zniszczenie nie jest możliwe.
Charakterystyka ślimaków
Ślimaki to najliczniejsza gromada mięczaków. W Polsce występuje około 175 gatunków lądowych, z których większość nie jest szkodnikami roślin, lecz spełnia pożyteczną rolę, przyspieszając rozkład substancji organicznych. Na naszych działkach jako szkodniki uprawianych roślin występują głównie ślimaki skorupkowe: winniczki, ślimaki ogrodowe oraz zaroślowe. Zdecydowanie rzadszymi gośćmi są ślimaki nagie, pozbawione zewnętrznej muszli i bardzo dobrze, bo są one sprawcami groźniejszych strat. Ślimaki to zwierzęta wszystkożerne, zjadające pokarm roślinny i zwierzęcy. Ślimaki z muszlami są przeważnie roślinożerne, nagie zaś zjadają zarówno rośliny, jak i mięso. Występujące w naszych ogródkach ślimaki zjadają prawie wszystko co na nich się znajduje, a więc warzywa, owoce, rośliny ozdobne zioła, krzewy i drzewa.
Sposoby zwalczania ślimaków
Skuteczność walki ze ślimakami zależy od zastosowania różnorodnych dostępnych metod. Metody te najogólniej można podzielić na trzy grupy: zabiegi profilaktyczne, metody mechaniczne oraz metody chemiczne. Profilaktyczne zabiegi nie zwalczają bezpośrednio ślimaków, ale mogą zdecydowanie przyczynić się do ograniczenia ich występowania i rozmnażania. Zabiegi profilaktyczne to nic innego jak intensywne usuwanie chwastów i gromadzenie ich w kompostownikach, przerzedzanie gęstych, płożących się i niskich krzewów, ograniczenie zraszania trawników, gdy występuje inwazja tych zwierząt, nierozkładanie ściółki pod drzewami, usuwanie przedmiotów, które mogą służyć ślimakom za kryjówkę itp. I wreszcie ważnym elementem zabiegów profilaktycznych jest utrzymywanie gleby w jak najlepszej strukturze. Pamiętajmy, że usuwanie chwastów, grabienie, motyczenie powoduje przewietrzenie gleby, dzięki czemu usuwane są młode osobniki ślimaków oraz jaja, które wyrzucane na powierzchnię giną na skutek działania promieni słonecznych. W drugiej części artykułu omówię mechaniczne i chemiczne metody zwalczania ślimaków a także wskażę naturalnych wrogów tych zwierząt.
Stanisław Stefanowicz